Meneer Frits: icoon die PSV het kampioenschap niet altijd gunde

Frits Philips werd op 16 april 1905 geboren als zoon van dr. Anton Philips, één van de medeoprichters van PSV. Mede door zijn vader zou PSV een rode draad zijn in het leven van Meneer Frits en als 8-jarig jongetje was hij dan ook aanwezig bij de officiële oprichting van PSV. Hij zou zijn hele leven betrokken blijven bij PSV als supporter.

Op zijn 25e, na het behalen van zijn diploma werktuigbouwkundig ingenieur, kreeg Philips van vader Anton bestuursverantwoordelijkheid binnen het bedrijf Philips. Eerst als assistent-bedrijfsleider. later als bedrijfsleider.

In 1940 vielen de Duitsers Nederland binnen en vluchtte bijna de gehele directie van Philips naar Engeland. Frits Philips echter niet. Hij wilde zijn personeel niet achterlaten en bleef in Eindhoven. Als enige directeur kreeg hij te maken met de toezichthouders Borman en Merkel, die namens de Duitse Luftwaffe de gang van zaken in het bedrijf controleerden. Er werd geproduceerd voor de Duitsers, maar ook gesaboteerd tegen de Duitsers.

Op zondag 6 december 1942 werden de fabrieken in Eindhoven gebombardeerd door de geallieerden, waarna de Duitsers hun kans schoon zagen. In januari 1943 dreigden de bezetters een groot deel van de werknemers (zo'n 1.000 tot 5.000 van het totale personeelsbestand van 20.000) op te roepen voor de arbeidsinzet in Duitsland. Een klap voor de productie en een grote tragedie voor de werknemers.

Diezelfde periode belandde Philips zelf ook in de cel. Hij werd opgepakt en verdacht van sabotage-activiteiten. Daarnaast wordt hij 'zeer anti-Duits' genoemd door de bezetter en opgesloten in Haaren. Op 20 september 1943 wordt Philips door de Duitsers vrijgelaten, nadat hij was overgeplaatst en vijf maanden in een interneringskamp in Sint Michielsgestel had gezeten.

Even later kreeg Philips het 'verzoek' om een werkplaats te beginnen in Vught. Een plan waar hij aanvankelijk niet veel voor voelde, maar uiteindelijk toch op inging. Philips sloot een soort 'deal' met de Duitsers. Er zouden werknemers in Vught gaan werken, als de werknemers in Eindhoven met rust gelaten zouden worden.

Ook hier voelde Philips aanvankelijk niet veel voor, maar hij ging overstag na overleg met enkele mededirecteuren en commissarissen. Philips zou in Vught iets voor de gevangenen kunnen betekenen en ging dan ook pas akkoord als er aan zijn voorwaarden voldaan zouden worden: de leiding lag bij Philips, of bij één van zijn medewerkers. Philips bepaalde wie er zou werken, waar het werk uit zou bestaan en dagelijks werd er een warme maaltijd verschaft. Daarnaast bleef Philips de medewerkers betalen. Het Philips-kommando was dus een gewilde plek voor de gevangenen om te werken.

In het voorjaar van 1944 nam de greep van de Duitsers toe. Op 24 mei werden met het grote Dachau-transport 243 leden van het Philips-kommando weggevoerd en een week later gingen alle joodse werknemers op transport naar Birkenau. De invloed van Philips verminderde en tussen juli en september 1944 gingen alle overgebleven gevangenen en machines op transport naar Duitsland.

Bij aankomst in Auschwitz leek echter een wonder te gebeuren. De groep werd herkend door de SS'ers op het station: 'Das ist die Philips-gruppe'. De groep werd wel gescheiden, maar later bleek dat zowel de mannen als vrouwen van Philips de gaskamer bespaard werd gebleven. Aan het einde van de oorlog wisten zij grotendeels de oorlog te overleven. Van de 496 Philips-joden keerden er 382 terug. Zij dankten hun leven aan Meneer Frits.

Na de oorlog werd er geoordeeld over de keuzes van Frits Philips. Was het bedrijfsbelang, of kwam hij op voor zijn werknemers. Het eerste lijkt bepaald niet waarschijnlijk, want ondanks de continuïteit voor het bedrijf leverde dit Philips absoluut geen winst op. Meneer Frits zelf heeft altijd gezegd iets voor de gevangenen in Vught hebben willen doen. Israël eerde hem in 1996 met de Yad Vashem-onderscheiding voor zijn hulp aan de joden.

Na de oorlog zou Philips het gezicht van het bedrijf blijven, tot aan zijn pensionering in 1971. Door zijn betrokkenheid bij Eindhoven en zijn omgang met alle mensen groeide hij uit tot een icoon van de stad, waarvan hij ook Ereburger werd. Zijn populariteit werd op 16 april 2005 nog maar eens duidelijk, toen heel Eindhoven de 100ste verjaardag van Meneer Frits vierde.

Philips bleef een hele eeuw supporter van PSV en stond ook bekend om zijn eigen mening. Niet alleen als supporter, maar ook als liefhebber van de sport voetbal. Zo kon Philips er zeker van genieten als de tegenstander van PSV goed partij bood en als hij ontevreden over het spel van de Eindhovenaren was, kon hij ook de kleedkamer ingaan om de spelers uit te foeteren.

Deze mening kwam ook naar buiten toen hij de microfoon kreeg in het Philips Stadion. PSV was op weg naar het kampioenschap, maar speelde bepaald geen sterke wedstrijd. In de rust was Philips duidelijk: "als ze zo spelen als vandaag, dan gun ik ze het kampioenschap niet!"

Frits Philips maakte in zijn leven achttien kampioenschappen mee bij PSV, waarvan hij de thuiswedstrijden altijd vanaf zijn vaste stoeltje in het Philips Stadion zou bekijken. Het laatste kampioenschap was in 2005, toen Mark van Bommel hem op de tribunes de schaal kwam tonen. Een prachtig moment in de geschiedenis van de club.

Op 5 december 2005 overleed Meneer Frits op zijn landgoed De Wielewaal, op de gezegende leeftijd van 100 jaar. Een dag later speelde PSV tegen het Turkse Fenerbahçe in de Champions League, waar een indrukwekkende minuut stilte werd gehouden. Vanaf die wedstrijd bleef het stoeltje van Frits Philips in het Philips Stadion leeg. Tot op de dag van vandaag.